روزنامه سرمایه
ژيلابني يعقوب
كم نيستند كساني كه هرگاه عكس فيدل كاسترو، رهبر انقلاب كوبا را بر بيانيه هاي گزارشگران بدون مرز با اين زير نويس ديده اند كه او يكي از دشمنان بزرگ آزادي بيان و مطبوعات در جهان است، چهره اشان را درهم كشيده و گفته اند: «كاش فيدل نيز همچون چه گوارا، دوست و همرزم انقلابي اش سال ها قبل مي مرد، تا امروز به جاي دشمن آزادي، يك قهرمان اسطوره اي مي شد.»
بسيارند كساني كه فيدل را دوست دارند اما او را همچون چه گوارا يك اسطوره مي خواستند و نه فيدلي كه حتي براي بسياري از انقلابي هاي دو آتشه شكسته شد و او را امروز نه يك آزاديخواه بزرگ كه يك ديكتاتور مي نامند.
اما هنوز دوستداراني دارد كه او را زنده مي خواهند تا همچنان در دويست كيلومتري آمريكا به يكه تازي اين قدرت جهاني«نه» بگويد و به همه يادآوري كند كه كشور چند ميليوني اش را نيم قرن در برابر دشمني هاي بزرگ ترين قدرت جهان سرپانگه داشته است. او همچنان نماد انقلاب در برابر امپرياليسم شناخته مي شود.
فيدل كاسترو آزاديخواه باشد يا ديكتاتور، اسطوره باشد يا ضدقهرمان ويژگي هايي دارد كه پس از نيم قرن او را در ميان بسياري از رهبران جهان منحصر به فرد مي كند.
یک رهبر با سخنراني هاي طولاني چند ساعته كه هوادارانش بارها با اشتياق و بدون خستگي به آن گوش كرده اند. از سخنراني هاي پرشور سه - چهارساعته گرفته تا هفت -هشت ساعته. نه فقط كوبايي هايي كه از نزديك و بدون پلك زدن به سخنان آتشين اش گوش كرده اند او را يك رهبر كاريزماتيك مي نامند، كه برخي از چهره هاي سرشناس جهان نيز بر اين باورند.
رهبري كه دوستان و دشمنانش در سراسر جهان او را به نام كوچك مي شناسند و ياد مي كنند: «فيدل»
فيدل در جان به در بردن از انواع ترورهاي پيچيده نيز بي نظيراست؛ سيگار برگ شايد معروف ترين نقشه سازمان سيا باشد اما پيچيده ترينش در ميان 638 نقشه و عمليات براي از ميان برداشتن او نبوده است.
او در جلب توجه شخصيت هاي محبوب جهان نيز در نوع خود كم نظير است، از سينماگران مطرح هاليوود تا قهرمانان درجه يك ورزشي و نويسندگان پرآوازه جهان و حتي شخصيت هاي مذهبي جهان مجذوب او شده اند.
گابريل گارسيا ماركز، چهره شاخص ادبيات آمريكاي لاتين كه بسياري را در سراسر جهان با رمان ها و داستان هايش مسحور كرده است، خود شيفته شخصيت فيدل است و بارها براي ديدار او به هاوانا رفته است.
كشيش «فري بتو»، كاتوليك مومن و عميقا معتقد به مسيحيت، بيست و سه ساعت تمام با رهبر كمونيست كوبا درباره مذهب گفت وگو كرد تا ثابت كند كه فيدل رابطه خوبي با مذهب دارد. در همين گفت و گوها بود كه فيدل به اين كشيش سرشناس گفت: «من در يك مناسبت جمله اي گفتم كه مي توانم امروز نيز تكرار و تاييد كنم؛ كسي كه به فقرا خيانت كند، به مسيح خيانت كرده است.»
فري بتو در همين گفت و گو آنقدر تلاش كرد تا بالاخره جمله مستقيمي از فيدل در مخالفت با اين جمله معروف ماركس كه «مذهب افيون توده هاست» بگيرد.
فيدل نااميدش نكرد و گفت: «مذهب نه به خودي خود موادمخدر است و نه يك داروي شفابخش. اين ربط پيدا مي كند به اين كه چه برخوردي نسبت به مسايل سياسي و اجتماعي و مادي نوع بشر پيدا كند.»
فيدل گرچه پنجاه سال شعار جامعه سوسياليستي داد، اما در ايجاد چنين جامعه اي توفيق نيافت. با اين همه توانست مدلي خاص از سوسياليسم را به نام كشورش ثبت كند: «سوسياليسم كوبايي.» مدلي كه هرچند سوسياليست هاي جهان سوسياليسم را در آن نيافتند، اما با تاكيد بر روش هاي پيشگيري از بيماري، كوبا را به يكي از موفق ترين كشورها در مديريت بهداشت عمومي تبديل كرد و بنا به آمار سازمان بهداشت جهاني شاخص اميد به زندگي در مردان و زنان كوبايي برابر با همان شاخص ها در ايالات متحده به ترتيب 75 سال و 80 سال است. آمار مرگ و مير نوزادان در كوبا 5/6 در هر هزار نوزاد با كشور كانادا و درميان ثروتمندترين كشورهاي غربي رقابت مي كند
كاسترو با كناره گيري اش از قدرت هوادارانش را نه غمگين كه شاد كرد. آن ها اين اتفاق رابه فهرست افتخارهاي رهبر محبوبشان افزوده اند: او برخلاف بسياري از رهبران جنبش ها و انقلاب هاي جهان كه فقط مرگ مي تواند آن ها را از قدرت جدا كند، با اراده خود كنار رفت. يكي از دوستدارانش هم با توجه به اوضاع فعلي منطقه و جهان نوشت: «فيدل با ميل خود كنار رفت و نه مرگ و نه آمريكا او را از مسندش جدا نكرد.»
فيدل انقلابي باشد يا شيفته قدرت، قهرمان يا ضدقهرمان، مستبد يا آزاديخواه، عشق كاشته باشد يا نفرت، هنوز براي كساني در سراسر جهان تنها سياستمداري است كه برمرگش خواهند گريست.
او را آخرين بازمانده از نسل چريك هاي آمريكاي لاتين ناميده اند. آخرين بازمانده باشد يا نباشد، تنهاترين سوسياليست جهان باشد يا نباشد، يك شخصيت دوران ساز است كه به قول پل رينولدز، خبرنگار بي.بي.سي :«داستان زمان ماست:داستان جنبش هاي انقلابي، جنگ سرد، رويارويي شرق و غرب، تقابل شمال و جنوب .... اين همه در مقابل چشمان او آمده و رفته است.»
منابع:
1- زندگينامه فيدل كاسترو، نوربرتو فوئنتس، خسرو ناقد
2-638 راه براي كشتن كاسترو، اسكالانته
3-فيدل و مذهب، كشيش فري بتو
4- وب سايت بي.بي.سي
